W ostatnich badaniach naukowych zbadano wpływ polimorfizmu genu ABCB1 na farmakokinetykę karbamazepiny (CBZ) u dzieci. Badanie to, które objęło 47 pacjentów pediatrycznych z padaczką leczonych karbamazepiną, dostarcza nowych, istotnych informacji na temat tej substancji czynnej i jej zastosowania w praktyce klinicznej. Wyniki sugerują, że obecność haplotypu ABCB1 1236T-2677T-3435T jest związana ze zwiększonym klirensem karbamazepiny, co może mieć znaczenie w optymalizacji terapii padaczki u dzieci.
Znaczenie karbamazepiny w leczeniu padaczki
Karbamazepina jest jednym z najstarszych i najczęściej stosowanych leków przeciwpadaczkowych, znana ze swojej skuteczności w leczeniu różnych typów padaczki. Pomimo długiej historii stosowania, lek ten wciąż przyciąga uwagę ze względu na znaczące różnice indywidualne w odpowiedzi pacjentów oraz dużą skłonność do interakcji lekowych. Takie zjawiska są wynikiem złożonej farmakokinetyki karbamazepiny, której szczegóły nie zostały jeszcze w pełni wyjaśnione. W szczególności, transport karbamazepiny przez barierę krew-mózg (BBB) nie jest do końca zrozumiały, co podkreśla potrzebę dalszych badań w tym zakresie.
Polimorfizm genu ABCB1 i jego wpływ na farmakokinetykę
Polimorfizmy pojedynczego nukleotydu (SNP) w genie ABCB1, który koduje białko oporności wielolekowej 1 (MDR1), mogą wpływać na aktywność transportera i w efekcie na farmakokinetykę leków. W badaniu zidentyfikowano trzy najważniejsze SNP: 1236C>T, 2677G>A/T oraz 3435C>T. W badanej grupie stwierdzono, że częstość występowania haplotypu 1236T-2677T-3435T była związana z wyższym klirensem karbamazepiny, co może sugerować, że dzieci z tym haplotypem metabolizują lek szybciej niż inne dzieci.
Wyniki badania i ich analiza
W badaniu uczestniczyło 29 chłopców i 18 dziewcząt, z średnim wiekiem 10,32 ± 3,06 lat. Zdiagnozowano u nich padaczkę idiopatyczną lub objawową. Analiza farmakokinetyczna wykazała, że jedynymi istotnymi zmiennymi wpływającymi na klirens karbamazepiny były płeć, całkowita dobowa dawka leku, genotyp CYP1A2 oraz haplotypy ABCB1. Finalny model farmakokinetyczny wskazał, że klirens karbamazepiny można opisać równaniem:
gdzie SEX ma wartość 1 dla mężczyzn i 0 dla kobiet, ABCB1 ma wartość 1 dla haplotypu C-G-C/T-T-T i 0 dla innych, a CYP1A2 ma wartość 1 dla genotypu −163A/A i 0 dla genotypów −163C/C lub C/A. Dodatkowo, analiza wykazała, że zmienność wewnętrzna i resztkowa w finalnym modelu była znacznie zmniejszona, co sugeruje dobrą stabilność i dokładność modelu.
Dyskusja wyników i ich implikacje kliniczne
Wyniki badania dostarczają cennych informacji na temat wpływu polimorfizmów ABCB1 na farmakokinetykę karbamazepiny. Obecność haplotypu 1236T-2677T-3435T wydaje się zwiększać klirens karbamazepiny, co może mieć istotne znaczenie kliniczne. Zwiększony klirens może prowadzić do konieczności dostosowania dawek leku u dzieci z tym haplotypem, aby zapewnić skuteczną kontrolę napadów. Warto zauważyć, że w przypadku dzieci metabolizm karbamazepiny i jej metabolitów może być bardziej intensywny niż u dorosłych, co podkreśla znaczenie indywidualizacji terapii w pediatrii.
Podsumowanie i przyszłe kierunki badań
Podsumowując, badanie to dostarcza dowodów na to, że polimorfizm genu ABCB1 wpływa na klirens karbamazepiny u dzieci z padaczką. Zrozumienie tych zjawisk może przyczynić się do lepszego dostosowania terapii i poprawy skuteczności leczenia. Przyszłe badania powinny skupić się na potwierdzeniu tych wyników w większych grupach pacjentów oraz na zbadaniu wpływu innych czynników genetycznych i środowiskowych na farmakokinetykę karbamazepiny.
Bibliografia
Djordjevic Natasa, Cukic Jelena, Dragas Milovanovic Dragana, Radovanovic Marija, Radosavljevic Ivan, Vuckovic Filipovic Jelena, Obradovic Slobodan, Baskic Dejan, Milovanovic Jasmina R., Jankovic Slobodan and Milovanovic Dragan.
