W ostatnich badaniach naukowych pojawiły się nowe, istotne informacje dotyczące eslicarbazepiny acetatu (ESL) jako alternatywy dla pacjentów z neuralgią trójdzielną (TN), którzy doświadczają hiponatremii wywołanej przez karbamazepinę (CBZ) lub okskarbazepinę (OXC). Badanie to dostarcza cennych danych, które mogą być pomocne w praktyce klinicznej oraz w podejmowaniu decyzji terapeutycznych.
Znaczenie hiponatremii w terapii neuralgii trójdzielnej
Hiponatremia, definiowana jako poziom sodu poniżej 135 mEq/L, jest powszechnym działaniem niepożądanym stosowania CBZ i OXC, z częstością występowania wynoszącą od 4,8% do 40%. Zjawisko to może mieć szczególnie szkodliwe skutki, zwłaszcza w populacji osób starszych, u których często występują objawy bólu neuropatycznego. W literaturze podkreśla się, że nawet łagodna hiponatremia może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, co uzasadnia konieczność rozważenia zmiany leczenia w przypadku wystąpienia tego działania niepożądanego.
Wskazania do zmiany terapii na eslicarbazepinę acetat
CBZ i OXC są standardowymi lekami pierwszego rzutu w leczeniu neuralgii trójdzielnej. W przypadku ich nieskuteczności, można rozważyć dodanie lamotryginy, baklofenu, pregabaliny lub gabapentyny. ESL, będąca nowszym lekiem z tej grupy, może być rozważana jako alternatywa dla pacjentów, u których wystąpiły działania niepożądane związane z CBZ. W dotychczasowych badaniach klinicznych i obserwacyjnych dotyczących ESL w leczeniu padaczki, przypadki hiponatremii były praktycznie nieobecne, co sugeruje, że zastąpienie CBZ lub OXC przez ESL u pacjentów z hiponatremią może być skuteczną i dobrze tolerowaną opcją.
Wyniki badań nad eslicarbazepiną acetatem w neuralgii trójdzielnej
Pomimo braku wystarczających dowodów na stosowanie ESL w neuralgii trójdzielnej, dostępne dane z retrospektywnego, otwartego badania wieloośrodkowego sugerują, że ESL może być skutecznym i dobrze tolerowanym leczeniem. W badaniu tym wzięło udział osiemnaście pacjentów. Po rozpoczęciu terapii ESL, mediana intensywności bólu poprawiła się z 9,5 do 2,5 (P < 0,001), a mediana częstości epizodów bólowych zmniejszyła się z 70 do 0,37 epizodów tygodniowo (P < 0,001). Wskaźnik odpowiedzi wyniósł 88,9%, a 44,4% pacjentów stało się bezobjawowych po leczeniu. Mimo że 61% pacjentów zgłosiło jakieś działania niepożądane, 88,9% z nich oceniło tolerancję na ESL jako dobrą.
Różnice w profilu farmakologicznym i ich wpływ na praktykę kliniczną
Różnice w profilu farmakologicznym CBZ, OXC i ESL mogą wpływać na skuteczność, tolerancję oraz przestrzeganie zaleceń terapeutycznych przez pacjentów. W praktyce klinicznej, lekarze mogą rozważyć zamianę jednego z tych leków na inny, aby jak najlepiej dostosować terapię do profilu pacjenta. W ramach projektu EPICON, zespół ekspertów w dziedzinie epilepsji w Hiszpanii opracował zalecenia dotyczące przechodzenia z CBZ i OXC na ESL. Kluczowe rekomendacje obejmują stopniowe przechodzenie z CBZ na ESL w okresie 1-3 tygodni, z ekwiwalencją dawki 1:1,3 oraz natychmiastowe przejście z OXC na ESL przy ekwiwalencji 1:1.
Rekomendacje i przyszłe kierunki badań
Zalecenia te, choć opracowane dla pacjentów z epilepsją, mogą być również przydatne w innych sytuacjach klinicznych, takich jak różne modele bólu neuropatycznego, w tym neuralgia trójdzielna. W związku z tym, istnieje potrzeba dalszych badań oraz badań klinicznych, które oceniłyby skuteczność i bezpieczeństwo ESL w kontekście TN. Sugerowane obszary badań obejmują randomizowane badania kontrolowane, oceny bezpieczeństwa w dłuższym okresie oraz wyniki zgłaszane przez pacjentów.
Podsumowanie
W świetle przedstawionych wyników, eslicarbazepina acetat wydaje się być obiecującą alternatywą dla pacjentów z neuralgią trójdzielną, którzy doświadczają hiponatremii spowodowanej stosowaniem karbamazepiny lub okskarbazepiny. Z uwagi na ograniczoną liczbę badań dotyczących tego leku w kontekście TN, konieczne jest dalsze zgłębianie tematu oraz prowadzenie badań, które pozwolą na pełniejsze zrozumienie jego potencjału terapeutycznego.
Bibliografia
Alcántara Montero Antonio. Eslicarbazepine acetate, an alternative for patients with trigeminal neuralgia with hyponatremia induced by carbamazepine or oxcarbazepine. Journal of Family Medicine and Primary Care 2024, 13(11), 5430-5431. DOI: https://doi.org/10.4103/jfmpc.jfmpc_568_24.
